Barok wyrósł na gruncie renesansu  i manieryzmu, we Włoszech, w II połowie XVI wieku. W XVII stuleciu rozpowszechnił się w niemal całej Europie, chociaż jego najsilniejszym ośrodkiem pozostała Italia. W XVIII  wieku najpierw przeszedł w rokoko, a potem ustąpił miejsca klasycyzmowi  w sztuce  i oświeceniu w nauce.

Jego nazwa o niewyjaśnionej genezie[2] prawdopodobnie pochodzi od słowa barocco, które po portugalsku oznacza perłę o nieregularnym kształcie. W odniesieniu do kierunku w sztuce użyli jej jako pierwsi w połowie XIX wieku Jacob Burckhardt i Wilhelm Lübke. Z kolei Benedetto Croce w 1929 przeniósł ją na całokształt kultury.

Najważniejszymi cechami baroku są:

    * bogactwo środków
    * oryginalność
    * kontrast
    * ruch
    * patos
    * emocjonalność
    * łączenie różnych elementów
    * nawiązywanie do kultury ludowej, współczesności i codzienności
    * tematyka religijna i mitologiczna
    * dynamika
    * ekspresja, teatralność
    * znaczna rola koloru
    * posługiwano się alegorią i personifikacją
    * światłem wydobywano dominantę (czyli motyw najważniejszy)
    * w kompozycji dominują kierunki ukośne

W zakresie formy barok dążył przede wszystkim do jak najsilniejszego oddziaływania na odbiorcę. Jeśli chodzi o treść, barok wyznawał po pierwsze konserwatyzm (choć w mniejszym stopniu dotyczy to nauk przyrodniczych).